قاسم سلیمانی (۲۰ اسفند ۱۳۳۵ – ۱۳ دی ۱۳۹۸) فرمانده نیروی قدس سپاه پاسداران انقلاب اسلامی بود. او در طول جنگ ایران و عراق و پس از آن تا سال ۱۳۷۶، فرمانده لشکر ۴۱ ثارالله کرمان بود. سپس، از سال ۱۳۷۶ تا زمان مرگ به‌عنوان فرمانده نیروی قدس سپاه پاسداران انقلاب اسلامی فعالیت می‌کرد. در ۱۳ دی ۱۳۹۸، ارتش ایالات متحده وی را به دستور دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور این کشور، در عملیات آذرخش کبود هنگام خروج از فرودگاه بین‌المللی بغداد به کمک استفاده از پهپادهای نظامی و با شلیک موشک ترور کرد.

سلیمانی طی جنگ با عراق از فرماندهان عملیات‌های والفجر هشت، کربلای چهار و کربلای پنج بود. سپس، در مقام فرمانده نیروی قدس سپاه نقش مهمی در تقویت قدرت نظامی حزب‌الله لبنان، جنگ افغانستان، تشکیل گروه‌های شبه‌نظامی در عراق پس از سرنگونی صدام حسین، سرکوب اعتراضات مردم سوریه^[۱۱] و تغییر روند جنگ داخلی سوریه به نفع بشار اسد، همچنین مقابله با داعش در عراق و سوریه داشته‌است.

وی تا پیش از حضور آشکار در جنگ علیه داعش در عراق، از حضور در انظار عمومی پرهیز می‌کرد؛ ولی حکومت ایران از زمان حضورش در عراق در نبرد علیه داعش و انتشار تصاویر متعددش با نیروهای عراقی، شروع به معرفی و شناساندن چهرهٔ وی کرد. بتدریج محبوبیت او نزد مقامات ایران اوج گرفت، این در حالی است که ایرانیانی که در اعتراض به سقوط پرواز شماره ۷۵۲ هواپیمایی بین‌المللی اوکراین توسط پدافند سپاه پاسداران تظاهرات کردند، وی را یک قاتل» دانستند.^[۱۲][۱۳] و گروهی از ایرانیان وی را یک مهره مهم در ماشین سرکوب می‌دانند.^[۱۴] همچنین سلیمانی توسط اتحادیه اروپا و سازمان ملل به خاطر مشارکت در سرکوب مخالفان بشار اسد تحریم شده‌بود و آمریکا از سال ۲۰۰۵ وی را به عنوان یک تروریست می‌شناخت.^[۱۵]

پس از مرگ وی و ساعاتی پس از شنیدن خبر کشته شدن قاسم سلیمانی، برخی شهروندان عراقی در خیابانهای بغداد و اپوزیسیون سوریه در ادلب به شادمانی و پخش شیرینی پرداختند.^{[۱۶][۱۷][۱۸][۱۹][۲۰]} اجساد قاسم سلیمانی، ابومهدی المهندس و سایر کشته‌شدگان عملیات آذرخش کبود در بغداد، کاظمین، کربلا و نجف تشییع شد و هزاران نفر از مردم عراق در این مراسم حضور یافتند. سپس، این اجساد به ترتیب در شهرهای اهواز، مشهد، تهران، قم و کرمان با حضور گسترده مردم تشییع شد، به طوری که در مراسم تشییع در تهران، جمعیت چند میلیونی مردم گرد آمدند و برخی رسانه‌ها آن را شلوغ‌ترین مراسم تشییع پس از تشییع روح‌الله خمینی دانستند. سلیمانی در رسانه‌های بین‌المللی، به عنوان فرماندهٔ سایه توصیف می‌شد. از او به عنوان شخصیتی تأثیرگذار در نبرد علیه داعش نام برده می‌شود.^{[۲۱][۲۲][۲۳][۲۴][۲۵][۲۶][۲۷]}

قاسم سلیمانی در سال ۱۳۳۵ در روستای قنات ملک که روستایی کوهستانی با ساختاری طایفه‌ای (طایفه سلیمانی کرمانی) بود، واقع در شهرستان رابر، از توابع کرمان زاده شد.^[۲۸] او اصالتی لر داشت.^[۲۹]

نام پدرش حسن و نام مادرش فاطمه سلیمانی بود؛ یک خواهر و یک برادر بزرگتر و یک برادر کوچکتر داشت.^[۳۰]

او از ۱۲ سالگی روستای خود را برای کار در شهر کرمان ترک کرد. در نوجوانی به کار بنایی مشغول بود و در سال‌های ابتدای جوانی، از پیمانکاران سازمان آب کرمان به‌شمار می‌آمد.^[۳۱][۳۲]

وی در سنین جوانی ازدواج کرد و دو فرزند پسر به نام‌های حسین و محمدرضا و دو فرزند دختر دارد که نام یکی از آن‌ها زینب است و نامی از دختر دیگر منتشر نشده‌است.^[۳۱]

سلیمانی در شهرک شهید دقایقی در محله شیان در کنار پارک جنگلی لویزان در تهران زندگی می‌کرد.^[۳۳]

آغاز فعالیت‌ها

قاسم سلیمانی یکی دو سال پیش از انقلاب ۱۳۵۷ از طریق سید رضا کامیاب که در ماه رمضان برای تبلیغ از مشهد به کرمان آمده بود و یکی از گردانندگان اصلی راهپیمایی‌ها و اعتصابات کرمان بود، جذب نهضت روح‌الله خمینی شد.^[۳۴] کامیاب بعدها سلیمانی را با سید علی ‌ای آشنا کرد و در ۷ مرداد ۱۳۶۰ توسط سازمان مجاهدین خلق ترور شد.^[۳۱]

سلیمانی پس از انقلاب ۱۳۵۷ و تشکیل سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، به این نهاد پیوست. شورای فرماندهی سپاه در کرمان پیش از ۸ خرداد ۱۳۵۸ تشکیل شد و سلیمانی همزمان با کار در سازمان آب، به سپاه پیوست. به گفتهٔ اصغر محمدحسینی حداکثر دوره آموزش آن‌ها ۴۵ روز بوده‌است. وی، علی‌رغم آن‌که تا پیش از آن هیچ تجربهٔ نظامی نداشت، به علت عملکرد خوبش به عنوان مربی انتخاب شد. سپس، مدت کوتاهی بعد به همراه جمعی از سپاهیان برای کمک به اداره و حفاظت شهر مهاباد در برابر جدایی طلبان کرد به این شهر فرستاده شد. پس از بازگشت از مهاباد تا شروع جنگ ایران و عراق فرمانده پادگان قدس سپاه کرمان بود.^[۳۴]